Sekibuhchhuak

Kan pi leh puten nun dan tha kawng tam tak thawnthu hmangin min hrilh a, Chemtâtrâwta thawnthu te hi han ngaihtuah ngun deuh chuan thu zirtir pawimawh tak a inphûm a. Chhûra thawnthute pawh hi awmze ril tak nei a ni fur mai. Kan hriat theuh pakhat han târ lang ila, thangthar zêlte tân thuro pawimawh tak a ni, a sekibuhchhuak thu kha. Kan hriat dan tlângpui chu hetiang hi a ni:

Chhûran chhuah lamah lo a nei a, Nâa’n tlâk lamah. Buh a lo hmin tan a, zîng lamah Chhûra buh an rawn tlân a, Nâa lo chu chawhnu tlai lamah an rawn tlan a. Sava a han hmuh chuan a lo mawnga thing kawrawng chu a zu dêng a, a phinah Phûngpuinu hian in a nei a. Phûngpui chuan ‘Hawng lâng maw, hawng lâng maw’ a rawn ti ta hlur mai a. Nâa chuan a hlau êm êm a, bak lêngin a tlân haw a. Chhûra nin an loa sava an vin thu chu an inhrilh a. Nâa chuan ‘Ka lo mawnga thing kawrawng ka zu dêng a, sava chuan an hlau a, vin zui pawh a ngai lo’ a ti a. Chhûra chuan a lo vin hahthlakzia a sawi ve a, Nâa chuan ‘Chuti chu lo inthleng mai ang hmiang’ a ti a, Chhûra chuan rem a ti ta a. A tûkah chuan Chhûra feh tur chu Nâa chuan, ‘Lo mawnga thing kawrawng mawlh kha vawm ang che’ tiin a chah a. Chhûra chu a zu feh a, sava chuan an lo tlan huai huai mai a, lo mawnga thing kawrawng chu a zu dêng dawt mai a. Phûngpui chuan, ‘Hawng lâng maw, hawng lâng maw’ a rawn ti khur khur a, Chhûra chuan ‘I duh leh hawng lâng la, sepui tiat tiatin hawng lâng dûrh dûrh rawh’ a tihsan mai a. Lung lian tak hian a zu dêng leh chawrh a, Phûngpui chuan ‘Naua lu lu khuai lai chih’ a rawn ti ta tuar mai a. Chhûra chuan, ‘Khuai lai la, khuai keh rem rum rawh’ a tihsan a.
Chhûra chuan engtizia nge tih thlithlai turin lo mawngah chuan a zu kal a, Phûngpui chu a lo chhuak hman a, a fate erawh chu an lo awm hiang a. A vaw hlum a, vut a barh a, rapah a rêp ta hlawm a. Phûngpui a lo hawn chuan a fate chu an lo thi zo vek ta si a, a thin a ur êm êm a, Chhûra man tur chuan a thawk ta a. Chhûra pawh khân Phûngpui a thin a rim ang tih a hria a, thlâm chungah a biru a. Phûngpuinu chu thlâmah chuan a lût a. Chhûra chu a lo awm si lo a, pipu-ah chuan a uai ta a,

‘Lui chhak tumbu ka veh hlana,
Ka cha rial bang lo dai e,
Tumbu hûk huk’ a ti a.

Pipu-ah chuan a uai nulh nulh a. Thlâm chung pawp atang chuan Chhûra chuan Phûngpuinu chhipsamah a thâm a, a ditipah chuan a khai bet ta reng a. ‘Heti hian ka man ang che a, naupang lawmah ka hawn ang chia, tualah an chaih lut lut mai ang che’ a ti a. Phûngpui chuan chutia an chaih chu a hlau hle a, ‘Chhûra, tlan lang’ a ti ta a. Chhûra chuan ‘Engin maw?’ a ti a.

Phûngpui : Tuthlawh hlo thlo theiin
Chhûra : Amahin a thlo thei em?
Phûngpui : Tha telin
Chhûra : Chutiang chu ka nei ve bawk
Phûngpui : Chhûra, tlan lang
Chhûra : Engin maw?
Phûngpui : Hreipui khuai tu theiin
Chhûra : Amahin a tu thei em?
Phûngpui : Tha nin
Chhûra : Chutiang chu ka nei ve bawk
Phûngpui : Chhûra, tlan lang
Chhûra : Engin maw?
Phûngpui : Sekibuhchhuakin

‘Sekibuhchhuak buh chhuak e, a lu lamah sa chhuak e, a mawng lamah buh chhuak e’ i ti ang a, chutiang chuan a lo chhuak mai ang’ a ti a.

Phûngpuinu inah chuan an kal a, a sawi ang chuan seki atang chuan buh leh sa a lo chhuak ta zut zut mai a. Chhûra chuan Phûngpuinu chu a chhuah a, Sekibuhchhuak chu a hawn ta a. A nupui fanau hmaah chuan ‘Sekibuhchhuak buh chhuak e …..’ a han ti a, a lo chhuak ta zawih zawih mai a, tui ti takin an ei ta a, an nu pawh chu buh den a ngaih dâwn tawh loh avangin a lâwm a, a nui har har a.

Nahaia te chhûng chuan Sekibuhchhuak chu an awt êm êm a, Chhûra hnênah chuan ‘Chhûra, i Sekibuhchhuak hi a tha êm a, roh hle rawh, i in a kan pawhin chuh hmasa ber ang che’ a ti a. Vaiza a hik nâl a, leikaah chuan a phah a, sumhmunah pate a hâl ta hluah mai a. ‘Chhûra, Chhûra, i in a kang e, i Sekibuhchhuak mawlh kha chuh rawh’ tiin a âu ta tung a. Chhûra chu hmanhmawh zetin Sekibuhchhuak nin chuan a tlân chhuak a, leika vaiza nâlah chuan a tawlhthlu a, a Sekibuhchhuak chu a paih ta bul a. Nahaia chuan a lo chhar vat a, ‘Chhûra duh loh Nâa’n nei nâng e’ a ti a, a neihsak ta a.

Chhûra chuan neih letsak dan a ngaihtuah a, Nâa tih ang bawk khân a sumhmunah pate a va hâl hluah a, ‘Nâa, i in a kang e, i Sekibuhchhuak mawlh kha han chuh rawh’ a ti a. Nâa chu chi rawt lung nin a lo tlân chhuak a, a tlu der a, Chhura ngalah chuan a vawm ta fawk a. Nâ a ti hle a, mittui parawl tuau chungin ‘Nâa duh loh Chhûra’n nei nâng e’ a ti a, chi rawt lung chu a nei ta a.

An chanchin zêl chiang tak hriat kan nei lo. Chhûra chu lal a ni ta hial a, an khaw pa neinung a ni. A thlahte pawh an hmuingîl zêl, kan hriat pakhat chu Mizo hausa hmasa Pachhûnga kha a ni. Hmarah pawh Chhûra thlah an ni a, an Sa an biak pawhin leilawn letlingin an dawh thin. Nahaia thlahte erawh chu an chanchin hriatzui eng mah kan nei lo. Sekibuhchhuak nei ta chu mi hausa tak, nei nung tak ni awm an ni, mahse hriatzui tur an awm lo.

Kan pi pute hian hetiang thil dangdai tak tak sawi tur an nei. Chepahakhâta chu pa a tling zo ngang lo a, a nupuiin vanah a lawnsan a, a vâkvai a. A fanuin a khawngaih a, belte phai thei lo an thlâksak a. Zâwng rual khat hian khuang an nei a, a pachal hian a kawl a. An thei tlan chu a hmin loh pawhin,

Zâr khat hmin raw,
Zâr khat hmin raw – pip.

tiin a khuang chu a han bêng a, a hmin ta zêl a. Maurawkila leh a ui chuan an hmu a, an thâwng thut a, zâwng chuan an tlansan a, zâwng khuang chu an nei ta a. A duh apiang a han chham a, khuang chu a han bêng a, ‘pip’ a tih veleh a duh ang chu a lo thleng zêl a. Amah thah tum tam fe an lo kal a, ‘Thi raw pip’ a han ti a, a khuang a ben chuan an thi duak zêl bawk a. Pûkzîng rama pûkah a thi a, chutah chuan a zâwng khuang chu a la awm an ti.

Rairahtêa chuan Rûlhreua a chhanhim a, lawmmanah ‘Mamite’ a pe a, chumi hmanga a duh thu a sam apiang, a sawi ang chuan a lo thleng zêl a. Vai lal fanu meuh pawh nupuiah a nei ta a ni.

Mizo chang lo pawhin hna thawk hah loa duh ang ang neih hi an lo châk hlawm. Sâp thawnthu Aladdin-a khawnvar an tih pawh han nuai hlek chuan khawnvar chhiahhlawh huai lian pui a lo lang a, duh ang ang an tihtîr mai a ni.

Pûkzîng ram zîm têa pûk awm zawng zawnga lûtin Maurawkila zâwng khuang zawng ila, kan pi pute chuan min nuihzat hle ang. Zâwng khuang emaw Sekibuhchhuak emaw neih ai chuan tuthlawh hlo thlo thei vuan a, chi rawt lung nei an dingchang zâwk dâwn tih min zirtîr an tum a ni.

Keini tûnlai thangtharte hian vai Sekibuhchhuak neih tumin kan phe ta suau suau a nih hi. Compensation âtin kan â a, tihawm loh tak tak te pawh kan ti ta a ni lâwm ni? Pi pute thuchah hi i ngaihtuah nawn teh ang u.

Kan Bible-ah chuan Paulan, ‘Hnathawk peih lo chuan ei pawh ei suh se’ a ti a. Isua riltâm thlêmtu chuan Sekibuhchhuak lektîr a tum a, a chhanna chu, ‘Mihring hi chhang ringawt ringin an nung tur a ni lo, Pathian ka atanga thuchhuak tinrêng an ring bawk tur a ni’ a tihsan a. Mi thenkhatin ‘bawk’ tih hi ‘ve’ tihna ang lekah an ngaisual palh a, a sawi tak an hmu fiah chiah lo. Mau a tâm a, buh kan thar lo a, vai buh kan ‘ring’ (ei) a. Ring (ei) lo ila kan thi mai ang, kan ei ngei tur a ni. Chutiang bawkin mihring hi a nih ang tura a nun theih nân Pathian kâ atanga thu tinrêng chhuak – hlemhlêt loh te, thamna lâk loh te, dikna ngainat te, hleih nei loa roril te – a chhûngrilah a chaw lût ngei ngei tur a ni, chutiang a nih loh chuan mihring a tling lo a ni. Bâwng chu hnim ringin a nung, a tân a tâwk, mihring erawh chuan kan chhûngril nun nân Pathian thu kan ei (ring) ngei tur a ni.